Verwardheid bij ouderen met dementie
Hoe het begint, verschilt van persoon tot persoon. De ene vorm van dementie is bovendien de andere niet. Maar vaak zijn geheugenproblemen een van de eerste symptomen dat er iets mis is. En van die vergeetachtigheid kan het evolueren naar verwardheid en delier bij dementie. Wat ervaren ouderen dan? Hoe ga je er het best mee om? En hoe schep je de juiste leefomgeving voor deze mensen?
Verwardheid en delier bij ouderen met dementie
Verwardheid bij ouderen met dementie is een vlag die vele ladingen dekt. Veel te veel om ze hier allemaal te behandelen. Maar wie (beginnende) dementie heeft, zal bijvoorbeeld minder besef van tijd en ruimte hebben. Daardoor vergeet je bewoner misschien wel eens waar hij is en hoe hij daar is gekomen.
Vaak verandert ook het gedrag van wie dement is. De persoon wordt mogelijk verward en achterdochtig. Die verwardheid bij de ouderen kan verder toenemen, met een grotere kans op wanen en hallucinaties.
Bij wanen is iemand van iets overtuigd, terwijl dit niet waar is. Ouderen met verwardheid geloven bijvoorbeeld dat hun portefeuille gestolen is. Of dat iemand op televisie rechtstreeks tegen hen spreekt. Of dat jij een dubbelganger bent. Daarbij herkennen ze wel personen, dieren en objecten, maar niet diens identiteit.
Vertaalt de verwardheid van de ouderen zich in hallucinaties, dan zien of ruiken ze zaken die er niet zijn. Dat kunnen prachtige beelden zijn, maar evengoed akelige monsters. Of ze horen stemmen in hun hoofd.
De verwardheid kan ook plots vergroten, bij een delier. De ouderen met dementie zien dan bijvoorbeeld zaken die er niet zijn, en reageren daar angstig op. Of ze kalmeren net sterk en reageren amper op prikkels.
Een delier bij dementie kan uren tot dagen duren, waarbij de verschijnselen veranderen doorheen de dag. Meestal verergeren die ’s avonds en ’s nachts.
Hoe ga je om met ouderen met verwardheid?
Wanen en hallucinaties hebben te maken met gehoor- en gezichtsproblemen. Als ouderen met verwardheid niet goed horen, kunnen stemmen in hun hoofd zich opdringen. Als ze niet goed zien, zien ze makkelijker zaken die er niet zijn. Wees dus om te beginnen alert voor problemen met het gehoor en zicht.
Juist met waanbeelden en hallucinaties omgaan, kan een zware opdracht zijn. Wat zeker geen zin heeft, is tegenspreken of ontkennen wat de ouderen zien, horen of denken. Want voor hen is dat dé werkelijkheid.
Probeer eerder mee te gaan in de belevingswereld, erken de gevoelens en geef een mogelijke verklaring die logisch klinkt voor de ouderen met verwardheid. Is de hallucinatie mooi, toon er dan interesse voor.
Natuurlijk schakel je ook de hulp van de huisarts of specialist in. Wanen, hallucinaties en een delier komen trouwens niet alleen bij dementie voor. De reden kan ook elders liggen.
Wat doe je bij een delier?
Hier haal je zeker altijd een arts bij. Ondertussen probeer je te voorkomen dat de persoon nog meer verward raakt. Check met eenvoudige vragen of de oudere weet wie jij bent en waar die is. Indien niet, vertel je dat rustig, kort en duidelijk. Maak verder de omgeving rustig en geef de bril of het gehoorapparaat, zodat de bewoner zich beter kan focussen.
In dit geval ga je over het algemeen beter niet mee in de waanideeën of hallucinaties. Spreek de ouderen met deze acute verwardheid niet tegen, maar maak duidelijk dat jij iets anders waarneemt. Tenzij hetgeen de persoon ervaart hem of haar tot rust brengt, dan probeer je er mee van te genieten.
Schep een omgeving die verwardheid tegengaat
Je las het al, als we het over een delier bij dementie hadden: een rustige omgeving is dan van belang. Daarnaast moet de leefomgeving waarin de ouderen verblijven, hun verwardheid zo veel mogelijk beperken.
Het unieke en geavanceerde lichtmanagementsysteem LynX® lifeline creëert die omgeving mee. Bijvoorbeeld door de ouderen in hun verwardheid de weg te wijzen naar de veilige kamer of hulp in de verpleegpost, die meer verlicht is dan de gang richting exit. Of richting trap, waar de bewoner zou kunnen vallen.
Daarnaast maakt de bluetooth in de verlichting van LynX® lifeline het mogelijk om ouderen in het hele gebouw te lokaliseren, én doorheen het gebouw te volgen. Zo kan je er snel bij zijn, als zij toch uit de veilige zone raakten en de verwardheid (wanen, delier ...) de ouderen met dementie te veel parten speelt.
